Autor: Thomas B. Brazelton, Joshua D. Sparrow
Tłumacz: Anna Kacmajor, Agata Sulak
Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
Sopot 2013
Liczba stron: 512
Cytat z książki
Rodzice, którzy piętnują zachowanie dziecka, nie starając się dociec jego przyczyn, tracą okazję do poznania swojego syna czy córki (s. 233)
W kwietniu pisałam o pierwszym tomie Rozwoju dziecka dwóch amerykańskich autorów, pediatry Thomasa Brazeltona i psychiatry dziecięcego Joshuy Sparrowa. Zapowiadałam wtedy, że „w najbliższym czasie” będzie recenzja tomu dotyczącego przedszkolaków. Niniejszym ogłaszam, że „najbliższy czas” właśnie nadszedł. Choć trochę mu to zajęło…
Od razu, bez zbędnego wstępu, napiszę, że i tę część Wam bardzo polecam. Tak się składa, że jedno z moich dzieci jest małym tuptusiem, a drugie pełnym energii przedszkolakiem. Tym samym oba tomy były dla mnie bardzo interesujące i nie będę się zastanawiać, który lepszy. Jeśli tak, jak ja macie dzieci w obu przedziałach wiekowych, warto zaopatrzyć się w komplet książek Brazeltona, bo naprawdę dobrze się je czyta, a i potem ładnie się prezentują na półce.
Między tomem dotyczącym 0-3 lat a tym opisującym rozwój w wieku 3-6 lat są pewne różnicie i myślę, że warto o nich wspomnieć. Otóż w Rozwoju dziecka od 3 lat do 6 lat czytelnik poznaje specyfikę rozwoju dziecka śledząc losy małych, niemalże powieściowo opisanych, bohaterów i ich rodziców. Autorzy przedstawiają nam czworo, różniących się cechami temperamentalnymi, dzieci: Anię, Magdę, Bartka i Tymka. Przyznaję, że początkowo byłam zaskoczona tym „zabiegiem literackim”, a nawet z lekka nastawiona krytycznie. Miałam obawę, że poprzez taką powieściową formułę, prawidłowości rozwoju nie będą dostatecznie klarownie opisane. Myliłam się! Właśnie ten sposób prezentacji treści sprawia, że „wszystko staje się jasne” i naprawdę lepiej zrozumiałam niejedno z zachowań mojego syna. Jest jeszcze jeden oczywisty atut takiej konstrukcji książki: świetnie się ją czyta.
Gwoli ścisłości dodam, że pierwsza część książki, gdzie spotykamy się ze wspomnianymi dziećmi i ich rodzicami, dotyczy rozwoju w poszczególnych latach. Są więc cztery rozdziały, dotyczące odpowiednio trzeciego, czwartego, piątego i szóstego roku życia. Natomiast druga część to już omówienie konkretnych zagadnień, bieżących problemów i kwestii budzących niepokój rodziców, jak mówią sami autorzy. Tutaj możemy znaleźć pomoc w odróżnieniu zachowań normalnych i takich, które wymagają zwrócenia się do specjalisty. Oczywiście opisywane kwestie wychowawcze nie są przedstawione w sposób wyczerpujący, ale nie takie jest też zadanie tej książki. Na pewno czytelnik zyskuje większą jasność, czy zachowanie dziecka mieści się w ramach prawidłowości rozwojowych. Kilka przykładów tematyki z drugiej części to: ADHD, astma, depresja, problemy z jedzeniem, seksualność, opóźnienia mowy. Z tematów trochę lżejszych poczytać też możemy na przykład o roli poczucia humoru, zabawkach, dobrych manierach. To, co wymieniłam, to tylko niewielka część bogatych treści zawartych w książce Brazeltona i Sparrowa.
Rozwój dziecka od 3 lat do 6 lat, podobnie, jak tom poprzedni, odwołuje się do koncepcji momentów przełomowych, którą warto by znał każdy rodzic. I tutaj też istotną cechą książki jest pokazywanie czytelnikowi świata z perspektywy dziecka, a to bezcenne! Zarzuty mam też te same. Pomysł Brazeltona na naukę samodzielnego zasypiania jakoś mi nie pasuje do pozostałych treści książki, gdzie dominuje postawa empatii wobec dziecka. Nie jestem wcale przeciw samodzielnemu zasypianiu, ale tutaj mam zdecydowanie niedosyt pokazania tej kwestii z punktu widzenia dziecka. Jednocześnie muszę jednak dodać, że ostatni rozdział „Pracujący rodzice a opieka nad dzieckiem” rozwiał moje wątpliwości dotyczące tego tematu poruszanego przedtem w tomie Od 0 lat do 3 lat. W pełni się zgadzam z tym, co autorzy piszą, rozważając niełatwe dylematy związane z godzeniem życia rodzinnego i zawodowego. Na pewno zasadnym jest zadawanie sobie pytania czy pierwsze lata życia dzieci to najlepsza pora na intensywną karierę zawodową rodziców, prawda?
I na tym już zakończę, zapraszając jeszcze raz rodziców dzieci w wieku przedszkolnym, do zaopatrzenia się w to kompendium wiedzy o ich pociechach.
Za egzemplarz książki bardzo dziękuję Gdańskiemu Wydawnictwu Psychologicznemu.
